چرا نمی توان پروتئین شیر را با دیگر انواع پروتئین جایگزین کرد؟ - همه ایده های جدید

به گزارش همه ایده های جدید ، شیر اولین غذایی است که هر انسانی از بدو تولد آن را می نوشد. این مایع سفید رنگ و بسیار مغذی، نقش اساسی در رژیم غذایی بچه ها تا بزرگسالان دارد و پروتئین شیر با خاصیت های فراوانش بدن را از بسیاری از بیماری ها دور نگه می دارد. بسیاری از محصولات لبنی همانند پنیر، کره و خامه از شیر تهیه می شوند. بنابراین ما هر روز به نحوی در حال مصرف شیر یا محصولات فرعی حاصل از آن هستیم. تحقیقات علمی بسیاری فواید نوشیدن شیر را اثبات نموده است. جلوگیری از پوکی استخوان یکی از شناخته شده ترین فواید نوشیدن شیر محسوب می گردد که احتمالا بارها در تبلیغات این نوشیدنی بی نظیر، به آن اشاره شده است.

بسیاری از والدین و حتی دولت ها به ویژه در کشورهای در حال توسعه، شیر را یکی از مهم ترین عناصر تاثیرگذار در بهبود تغذیه و امنیت غذایی می دانند. اما شیر چه تفاوتی با دیگر نوشیدنی ها دارد که تا این مقدار حائز اهمیت است؟ در ادامه همراه باشید تا هر آنچه درباره شیر باید بدانید را به شما بگوییم و ببینیم که آیا می توان پروتئین شیر را با دیگر انواع پروتئین جایگزین کرد یا نه؟ در این مقاله ما درباره شیر گاو صحبت خواهیم کرد.

سرم شیر (پرمیت) با عبور دادن شیر از فیلتر یا غشا مخصوص با استفاده از تکنیکی به نام اولترافیلتراسیون به دست می آید. این عملیات فیلتر، باعث جدا شدن لاکتوز (قند شیر) ویتامین ها و مواد معدنی از چربی و پروتئین شیر می گردد. پروتئین به جای مانده (وی پروتئین ها) اغلب به صورت پودر درآمده و معمولا در فراوری مکمل های ورزشی و غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.

ارزش غذایی شیر

ترکیب غذایی شیر بسیار پیچیده است. این نوشیدنی تقریبا هر آنچه که بدن به آن احتیاج دارد را شامل می گردد. براساس تحقیقات، یک فنجان شیر گاو (240 میلی لیتر) با 25/3 درصد چربی، دارای ارزش غذایی زیر است:

• کالری: 149
• آب: 88 درصد
• پروتئین: 7/7 گرم
• کربوهیدرات ها: 7/11 گرم
• شکر: 3/12 گرم
• فیبر: 0 گرم
• چربی: 8 گرم

پروتئین های شیر

شیر منبع غنی از پروتئین است. تقریبا در هر 30 میلی لیتر شیر، یک گرم پروتئین وجود دارد. پروتئین شیر را براساس حلال بودن در آب می توان به دو گروه کازئین و وی تقسیم کرد. این پروتئین ها دارای آسید آمینه های بسیار بوده و هضم آسانی دارند.

پروتئین کازئین

به پروتئین های غیر محلول در شیر، کازئین گفته می گردد. کازئین 80 درصد از پروتئین های شیر را تشکیل می دهد که خود خانواده ای از انواع پروتئین های دیگر همانند آلفا کازئین است. افزایش توانایی جذب مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر از خواص مهم کازئین است. بعلاوه کازئین می تواند باعث کاهش فشار خون گردد.

پروتئین وی

به پروتئین های حلال در شیر، وی گفته می گردد. پروتئین وی، 20 درصد از پروتئین های شیر را تشکیل می دهد و سرشار از اسید آمینه های شاخه دار (BCAA) مانند لوسین، ایزولوسین و والین است. این پروتئین در کاهش فشار خون و بهبود خلق وخوی در شرایط استرس آور کاربرد دارد. بعلاوه پروتئین وی برای رشد و حفظ عضلات، خواص بسیاری داشته و به همین علت یک مکمل عالی در میان ورزشکاران به شمار می رود.

چربی شیر

شیر کامل گاو حدود چهار درصد چربی دارد. در بسیاری از کشورها، شیر را با انواع درصد چربی، تبلیغ و به فروش می رسانند. برای مثال در ایران هم می توان شیرهای کم چرب و پرچرب را در یخچال فروشگاه ها دید. جالب است بدانید که چربی شیر یکی از پیچیده ترین چربی های طبیعی بوده که شامل 400 نوع مختلف اسید چرب است.

شیر کامل سرشار از چربی های اشباع شده است، به نحوی که 70 درصد آن را اسید های چرب تشکیل می دهد. اما چربی چندغیراشباع (Polyunsaturated fat) بسیار کمی در شیر وجود دارد که تنها 3/2 درصد از کل چربی شیر را شامل می گردد. 28 درصد از کل چربی شیر هم از چربی تک غیراشباع (Monounsaturated fat) تشکیل شده است.

به طور طبیعی چربی های ترانس (چربی های غیراشباعی) در محصولات لبنی یافت می گردد. برخلاف چربی های ترانس در غذاهای فرآوری شده، چربی های ترانس در محصولات لبنی برای سلامتی مفید هستند. شیر حاوی مقادیر کمی چربی ترانس مانند اسید واکسنیک و اسید لینولئیک کونژوگه (CLA) است. اسید لینولئیک کونژوگه است که فواید بسیاری برای سلامتی دارد. البته برخی تحقیقات هم نشان داده که CLA ها می توانند به متابولیسم (سوخت وساز) بدن آسیب برسانند.

اندازه مصرف غذایی توصیه شده برای پروتئین حدود یک گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن است. البته این اندازه برای افراد معمولی و بی فعالیت پیشنهاد شده است. افرادی که فعالیت بدنی بالاتری دارند باید روزانه 1/5 تا دو گرم پروتئین به ازای هر گرم از وزن بدن خود استفاده نمایند و برای تامین این احتیاج علاوه بر مصرف غذای مناسب، می توانند از مکمل های حاوی انواع پروتئین مثل مکمل پروتئین وی یاری بگیرند یا اینکه بخشی از احتیاجتان را با مصرف ترکیبات حاوی پروتئین سرم شیر تامین کنید.

کربوهیدرات های شیر

کربوهیدرات های شیر عموما شامل لاکتوز قند ساده می شوند که حدود هفت درصد از شیر را تشکیل می دهند. در سیستم گوارشی، لاکتوز به گلوکز و گالاکتوز تجزیه می گردد پس در جریان خون جذب شده و در کبد، گالاکتوز به گلوکز تبدیل می گردد.

ویتامین ها و مواد معدنی شیر

شیر گاو حاوی تمام مواد معدنی و ویتامین های مورد احتیاج برای رشد یک گوساله در ماه های اولیه زندگی اش است. بعلاوه این نوشیدنی تمامی مواد مغذی مورد احتیاج انسان را هم تامین می نماید و بی علت نیست که به عنوان یکی از مقوی ترین غذاهای دنیا شناخته می گردد. ویتامین ها و مواد معدنی شیر عبارت است از:

• ویتامین ب 12: غذاهایی که منشا حیوانی دارند تنها منبع غنی این ویتامین به شمار می فرایند.
• کلسیم: شیر یکی از برترین منابع کلسیم بوده و کلسیم موجود در شیر به راحتی جذب می گردد.
• ویتامین ب 2: لبنیات اصلی ترین منبع ویتامین ب 2 یا ریبوفلاوین است.
• فسفر: فسفر در بسیاری از فرایند های بیولوژیکی نقش اساسی دارد و به فور در لبنیات یافت می گردد.
• ویتامین دی: در بسیاری از کشورها، شیر با ویتامین دی (D) غنی سازی می گردد.

هورمون های شیر

بیش از 50 هورمون به صورت طبیعی در شیر گاو وجود دارد که برای رشد گوساله تازه متولد شده بسیار اهمیت دارند. به استثنای فاکتور رشد شبه انسولین 1 (IGF-1)، بقیه هورمون های موجود در شیر گاو هیچ تاثیری روی انسان ندارند. هورمون IGF-1 در شیر مادر انسان هم یافت می گردد و تنها هورمونی از شیر گاو است که بدن انسان آن را جذب می نماید. این هورمون روی رشد و احیا بدن تاثیرگذار است.

شیر پروتئین یا پرومیلک شیری تغلیظ شده با پروتئین و ترکیب 80 درصد کازئین و 20 درصد وی بوده که به خاطر داشتن هر دو منبع پروتئین زود جذب و دیر جذب یک گزینه عالی برای رشد و ریکاوری عضلات به شمار میرود.

چرا نمی توانیم شیر را حذف کنیم؟

شیر یکی از مقوی ترین غذاهای طبیعی در دنیا است که فواید بسیاری برای سلامتی دارد. اما مهم ترین فواید آن را می توان سلامت استخوان ها و کاهش فشار خون بالا دانست.

سلامت استخوان ها و پوکی استخوان

پوکی استخوان عامل اصلی شکستگی استخوان در افراد مسن است. همان طور که اشاره کردیم شیر گاو برای رشد و نمو استخوان ها بسیار خاصیت دارد. این خاصیت از کلسیم و پروتئین شیر نشات می گیرد که می تواند به سلامت استخوان انسان ها هم یاری کند و مانع از پوکی استخوان گردد.

فشار خون

فشار خون بالا یکی از عوامل اصلی ابتلا به بیماری های قلبی به شمار می رود. محصولات لبنی تاثیر مستقیمی روی فشار خون داشته و می توانند آن را کنترل نمایند. به نظر می رسد که کلسیم، پتاسیم و منیزیم موجود در شیر روی فشار خون تاثیرگذار است. بعلاوه پپتید هایی (Peptide) که هنگام هضم کازئین فراوری می شوند هم در کاهش فشار خون بالا نقش دارند.

چرا نمی توان پروتئین شیر را با دیگر انواع پروتئین جایگزین کرد؟

همان طور که گفتیم شیر و به ویژه پروتئین های موجود در آن خواص سلامتی بسیاری دارند. بسیاری از افراد به جای مصرف شیر از پروتئین های مکمل استفاده می نمایند. برای مثال مصرف پروتئین وی در میان ورزشکاران بسیار رواج دارد، چرا که این پروتئین می تواند به عضله سازی یاری بسیاری کند. البته این پروتئین فقط به یاری مردها نمی رود، زنان هم می توانند با تامین پروتئین مورد احتیاج بدنشان به عضله سازی یاری نمایند.

بااین حال پیشنهاد می گردد که به جای مصرف پروتئین های جایگزین، از خود شیر بهره ببرید. چرا که شیر نه تنها سرشار از پروتئین است، بلکه مواد مغذی دیگری هم دارد که همه آن ها در کنار هم می توانند سلامت جسمانی را برای شما به همراه داشته باشند.

شیر به عنوان یکی از مغذی ترین انواع غذاهای طبیعی سرشار از مواد معدنی، چربی های مفید و پروتئین است. همه این ترکیبات فواید سلامتی بسیاری دارند که مهم ترین آن را می توان سلامت و رشد استخوان ها دانست. پروتئین شیر همراه با کلسیم، این نوشیدنی را به یک خوراکی ضد پوکی استخوان تبدیل نموده است.