کم آبی در 22 روستای قم - همه ایده های جدید

به گزارش همه ایده های جدید ، روح الله کریمی- قم - خبرنگار:زنگ هشدار کم آبی در بخش جعفرآباد به صدا درآمده است. اهالی 22 روستای این بخش با کم آبی روزگار سختی می گذرانند. معضلی که نزدیک به 7 سال است زندگی اهالی این منطقه را با مشکل روبرو می نماید.

گلایه ها از یک پیغام شروع شد. زمانی که یکی از اهالی روستای حیدرآباد بستان ساعت 4:30 صبح برای خبرنگار همه ایده های جدید پیغام فرستاده است که حتی به اندازه وضوگرفتن هم آب ندارند. این پیغام وقتی در ستون صدای همه ایده های جدید روزنامه همه ایده های جدید قم منتشر شد، اهالی سایر روستاهای بخش جعفرآباد هم درد دل های خود را با این رسانه در میان گذاشتند. یکی از اهالی روستای محمودآباد پیغامی ارسال کرد که قطعی آب در این روستا به چند روز هم رسیده است. آنها آب مورد احتیاج خود را از چاه ها تأمین می نمایند که کیفیت مناسبی هم ندارد. اهالی این بخش نیمی از سال را درگیر کم آبی هستند. یکی از روستاییان می گوید: پاییز و زمستان به اندازه کافی آب داریم، اما از عید نوروز تا مهرماه روزگار خوشی نداریم. به دلیل افت فشار آب، بعضی روستاییان پمپ آب نصب می نمایند. با این کار، آب سایر خانه های روستایی قطع می شود.

• احتیاج مشترک انسان و دام به آب

جعفرآباد یکی از قطب های دامپروری کشور است. جدای از واحدهای دامداری صنعتی در این منطقه، خانه ای نیست که در آن دام نباشد. چرخ زندگی اهالی این روستاها بیشتر با پرورش دام سنگین می چرخد. به همین دلیل است که اهالی این روستاها برای تأمین آب مورد احتیاج دام ها چاره ای جز استفاده از آب لوله کشی ندارند. یکی از اهالی این بخش می گوید: مسئولان استان باید بدانند که در بیشتر خانه های بخش جعفرآباد ده ها رأس دام سنگین نگهداری می شود. یا باید آب شبکه را تقویت کرد که دام ها از تشنگی تلف نشوند یا آب جایگزین برای روستاها در نظر بگیرند.در بخش جعفرآباد قم بیش از 60 هزار دام وجود دارد که به گفته علی اصغر همت معاون بهبود فراوریات دامی جهاد کشاورزی استان، بیش از 90 درصد این دام ها از نوع دام های سنگین پرواری هستند که مصرف آب آنها بیش از دام های سبک است.

• 2 مشکل اساسی

شرکت آب و فاضلاب روستایی برای تأمین آب روستاهای این بخش با 2 مشکل اساسی روبرو است که یکی از آنها همزیستی روستاییان و دام هاست. به گفته رئیس اداره نگهداری شرکت آب و فاضلاب روستایی استان قم، وظیفه این شرکت تأمین آب شرب اهالی روستاهاست، اما معیشت مردم وابسته

به دام هاست. جلال الدین اسدی به همه ایده های جدید می گوید: مجتمع آب رسانی جعفریه وظیفه تأمین آب حدود 3 هزار و 100 انشعاب را در 22 روستای بخش جعفرآباد به عهده دارد، اما سال جاری به دلیل گران شدن گوشت، رغبت اهالی این روستاها به پرورش دام ها بیشتر شده است.

وی با بیان این که منابع آبی مورد احتیاج اهالی بخش جعفرآباد از 3 حلقه چاه برداشت می شود اظهار می نماید: روستاهای این بخش در هر دقیقه به حدود 6 هزار متر مکعب آب احتیاج دارند، اما شرکت آب و فاضلاب روستایی اجازه برداشت بیش از 3 هزار و 500 متر مکعب آب را ندارد. یعنی به ازای هر ثانیه حدود 60 لیتر آب برداشت می شود. روی دیگر کم آبی در بخش جعفرآباد قم به انشعاب های غیرمجاز برمی شود که حدود 40 درصد منابع آبی را رایگان می بلعد.

اسدی می گوید: 40 درصد از آبی که فراوری می کنیم بدون درآمد مصرف می شود. برای جلوگیری از این انشعاب ها 2 پیمانکار گرفتیم که یکی مستقیم با انشعاب های غیرمجاز برخورد کند و دیگری سیستم شبانه دبی مصرف آب را شناسایی و مسائل را به روش های مهندسی رفع کند. رئیس اداره نگهداری شرکت آب و فاضلاب روستایی استان می افزاید: در خطوط انتقال آب روستای حیدرآباد یک خط انشعاب غیرمجاز شناسایی کردیم که حجم قابل توجهی از آب شرب به صورت غیرمجاز استفاده می شد.

• رضایت نسبی روستاییان

در روزهای گذشته پس از انتشار گلایه اهالی روستاهای بخش جعفرآباد درکانال همه ایده های جدید قم فعالیت هایی اجرا شده که رضایت نسبی اهالی این روستاها را به دنبال داشته است. نتیجه چند جلسه ای که مسئولان استان برای غلبه بر بحران کم آبی بخش جعفرآباد این شد که شرکت آب و فاضلاب شهری بخشی از آب مورد احتیاج اهالی این بخش را حدود 6 متر مکعب در ثانیه تأمین می نماید. اقدام دیگری که شرکت آب و فاضلاب روستایی انجام داد بالابردن فرکانس پمپ هاست که به گفته اسدی، این کار در درازمدت به پمپ ها آسیب وارد می نماید، اما به دلیل اهمیت تأمین آب مورد احتیاج اهالی روستاها این اقدام اجرا شده است. اسدی می افزاید: مخازن آب را به گونه ای مدیریت می کنیم که به اندازه مناسب ذخیره آب داشته باشد تا فشار مناسب آب کاهش نیابد.

وی تقویت نیروی انسانی را یکی دیگر از اقدامات اجرا شده ذکر می نماید و می گوید: یکی از نیروهایی که پیش از این پست مدیریتی داشته در جعفریه مشغول به کار شده. بنابراین بر توان مدیریتی شرکت آب و فاضلاب روستایی در بخش جعفرآباد افزوده شده است. حضور فرماندار قم در بخش جعفرآباد هم در رضایت نسبی اهالی این بخش بی تأثیر نبوده. مرتضی حیدری پس از اطلاع از مشکل کم آبی در بخش جعفرآباد به این بخش سفر کرد و با بخشدار و مسئولان محلی و جمعی از اهالی روستاها دیدار کرد و از مسئولان سایر نهادها خواسته که در تأمین آب مورد احتیاج اهالی این روستاها تدبیر نمایند.

چه باید کرد؟

در شرایط بحران احتیاج است همه نهادهای استان برای جلوگیری از نارضایتی مردم و تأمین احتیاجمندی های ضروری، همکاری و هم افزایی لازم را داشته باشند. تعدادی از چاه های بخش جعفرآباد متعلق به آستانه مقدسه است. شرکت آب و فاضلاب روستایی بیش از هر زمانی احتیاج به منابع جدید آبی دارد و حتی مسئولان این شرکت می گویند هزینه برداشت آب را پرداخت می نمایند. در این شرایط، انتظار می رود بخشی از احتیاجمندی های این شرکت از چاه های آستانه مقدسه تأمین شود. اقدامی که به گفته منابع غیررسمی، با مسئولان مربوطه در آستانه مقدسه در میان گذاشته شده اما هنوز به نتیجه نرسیده است.

کار دیگری که می توان انجام داد، حفر چاه عمیق برای استفاده از آن در شرایط بحران است. بنابراین شرکت آب منطقه ای با صدور مجوز حفر چاه جدید می تواند در بالابردن رضایت مردم تأثیرگذار باشد. شناسایی انشعاب های غیرمجاز اقدام دیگری است که احتیاج به همکاری مسئولان محلی به ویژه دهیاران و اعضای شورای اسلامی روستاها دارد. وقتی برداشت آب از انشعاب های قانونی انجام گیرد، شرکت آب و فاضلاب روستایی هم راحت تر می تواند برای تأمین آب مورد احتیاج اهالی روستاها برنامه ریزی کند.

• حمایت از واحدهای کم مصرف آب

با توجه به این که مدیریت بهبود فراوریات دامی و کشاورزی برعهده سازمان جهاد کشاورزی استان است، این سئوال پیش می آید که مسئولان این سازمان آیا شرایط کم آبی استان را در توسعه واحدها در نظر می گیرند؟ خبرنگار همه ایده های جدید این سئوال را از رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان پرسیده که عباس پورمیدانی می گوید: فعالیت شرکت آب و فاضلاب روستایی در بخش جعفرآباد مرتبط با حوزه کاری ما نیست، اما با این حال آنچه قابل ذکر می دانم این است که ما توسعه کمی واحدهای فراوریی را که متضمن مصرف بیشتر منابع آبی باشد در استان متوقف نموده ایم. از این نظر ما فقط واحدهای دامی، کشاورزی و شیلاتی را توسعه می دهیم و جزو برنامه های سازمان قرار می گیرد که به وسیله افزایش بهره وری آب به فراوری بپردازند، نه این که به طور مستقیم آب بیشتری مصرف نمایند، چراکه منابع آبی که بتوانیم به صورت جدید به عرصه های نوین اقتصاد کشاورزی استان اختصاص بدهیم، عملاً وجود ندارد. ما با همین منابع فعلی باید بهترین راندمان و بهره برداری را داشته باشیم.

پورمیدانی می افزاید: باید به شکل واقعی به محدودیت منابع آب توجه کنیم. توسعه واحدهای دامداری و کشاورزی اگر بخواهد مصرف جدیدی از منابع آبی را به خود اختصاص بدهد، در استان قابل توجیه نیست. ضمن آن که حتی ما بیش از احتیاج استان، در این عرصه ها توسعه کمی داشته ایم. با این شرح، ما فقط واحدهایی را توسعه می دهیم که به وسیله افزایش بهره وری به رشد فراوری می پردازند، یا این که از تکنولوژی و روش های دانش محوری استفاده می نمایند که احتیاج به منابع بیشتر آب ندارد. بر این اساس، در این عرصه ها از بخش خصوصی در راستای بهینه سازی مصرف آب و ارتقای بهره وری حمایت می کنیم.