اصلاح باورهای غلط درباره دیابت
به گزارش همه ایده های جدید ، باورهای نادرست درخصوص بیماری ها همیشه سدی بر سر راه سلامت ماست. این باورها که از روزگار کهن سینه به سینه به ما منتقل شده است گاهی آن قدر دور از واقعیت جلوه می نماید که متخصصان آموزش سلامت را وادار می نماید به اصلاح این باورها بپردازند. این هفته در مصاحبه با دکتر ایرج خسرونیا، رییس جامعه متخصصان داخلی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره بعضی از همین باورها حرف زدیم.
اصلاح باورهای غلط درباره دیابت
مصاحبه با دکتر ایرج خسرونیا متخصص داخلی
باورهای نادرست درخصوص بیماری ها همیشه سدی بر سر راه سلامت ماست. این باورها که از روزگار کهن سینه به سینه به ما منتقل شده است گاهی آن قدر دور از واقعیت جلوه می نماید که متخصصان آموزش سلامت را وادار می نماید به اصلاح این باورها بپردازند. این هفته در مصاحبه با دکتر ایرج خسرونیا، رییس جامعه متخصصان داخلی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره بعضی از همین باورها حرف زدیم.آقای دکتر! بین خیلی از مردم باوری وجود دارد مبنی بر اینکه دیابت از مصرف بیش از حد مواد قندی مثل قند و شکر ناشی می شود. آیا واقعیت این گونه است؟
اجازه بدهید این طور جواب شما را بدهم که در صورت بروز دیابت، مصرف زیاد مواد قندی می تواند موجب افزایش بیشتر قندخون شود. همان طور که می دانید دیابت اساسا یا از کاهش اندازه فراوری و ترشح انسولین و یا از اختلال عملکرد آن ناشی می شود. مصرف زیاد مواد قندی نمی تواند به کاهش ترشح انسولین و یا نقص عملکرد آن بینجامد و لذا موجب پیدایش دیابت نمی شود. در دیابت نوع 1 که در آن سلول های بتای لوزالمعده قادر به فراوری انسولین نیست و یا انسولین بسیار کمی ترشح می نماید عوامل متعددی نظیر عوامل ژنتیکی، نقص در دستگاه ایمنی بدن و عوامل محیطی به تخریب سلول های بتا منجر می شوند. در دیابت نوع 2، نقص در عملکرد انسولین موجب افزایش قندخون می شود. مقاومت در برابر عمل انسولین در سطح سلول های بدن موجب می شود که انسولین فراوری شده نتواند کار خود را به نحو احسن انجام دهد و در نتیجه، چنین مقاومتی در برابر انسولین موجب افزایش غلظت قندخون می شود. دو عامل عمده دخیل در پیدایش دیابت نوع 2 عبارت اند از: چاقی و سابقه فامیلی دیابت.باور دیگری بین بسیاری از دیابتی ها وجود دارد که قند تنها در غذاهایی که به اسم دسر مصرف می شوند، وجود دارد! آیا این باور درست است؟
قندهای مختلفی موجب افزایش قندخون می شوند. غذاهایی که به اسم دسر صرف می شوند، قندی دارند که تحت اسم ساکاروز از آن نام برده می شود. اغلب غذاهای بسته بندی شده مثل حبوبات، لوبیاهای کنسرو شده و سس ها هم حاوی اندازهی قند هستند. بیماران باید قبل از خوردن غذاهای بسته بندی شده، مشخصات و منابع قند موجود در غذاها را از روی برچسب آنها بخوانند.میوه و آب میوه چه طور؟
آنها هم حاوی قند هستند (حتی اگر روی برچسب آب میوه ای نوشته شود که شیرین نشده یا قندی به آن افزوده نشده است). توجه داشته باشید که قند طبیعی موجود در میوه ها هم می تواند موجب افزایش قندخون شود.یک باور دیگر این است که بیماران مبتلا به دیابت فقط باید مصرف مواد قندی را از رژیم غذایی حذف کنند. نظر شما چیست؟
پیش از هر چیز باید شرح بدهم که حذف تمام منابع قند از رژیم غذایی فرد دیابتی نه ممکن است و نه معقول. غذاهای مقوی نظیر میوه ها که اندازهی قند هم دربردارند باید در رژیم غذایی فرد مبتلا به دیابت وجود داشته باشند. بیمارانی که انسولین دریافت می کنند باید قندهای ساده و تغلیظ شده را از رژیم غذایی خود حذف نموده و فاصله زمانی بین وعده های غذایی را به دقت رعایت کنند. به علاوه این بیماران باید یاد بگیرند که چگونه در مواقع تغییر در اندازه غذای مصرفی یا اندازه کربوهیدرات رژیم غذایی دوز انسولین خود را تغییر دهند.در بیمارانی که از قرص های پایین آورنده قندخون استفاده می کنند، مصرف قندهای ساده باید محدود شود و چنانچه بیمار چاق باشد، اندازه کالری مصرفی بیمار هم تقلیل یابد. برای نیل به این هدف محدود کردن مصرف چربی در رژیم غذایی ضروری است.
بعضی از بیماران دیابتی می گویند چنانچه برای کنترل قندخون در دیابت نوع 2 انسولین آغاز شود، قطع آن امکان پذیر نیست!
خب، در جریان استرس های حاد (بیماری های مختلف، عفونت ها یا اعمال جراحی) و یا هنگامی که بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 ناچار از داروهایی که قندخون را بالا می برند استفاده می نماید، ممکن است برای کنترل قندخون به تزریق انسولین احتیاج پیدا شود. چنانچه قندخون بیمار مبتلا با رژیم غذایی تنها یا رژیم غذایی و قرص های پایین آورنده قندخون به خوبی کنترل می شود، بعد از رفع شدن شرایط استرس حاد، بیمار می تواند به همان روش سابق عمل کند. گاهی هم انسولین برای کنترل قندخون افراد چاق مبتلا به دیابت نوع2، که نمی توانند وزن خود را کم کنند به کار برده می شود. در این حالت چنانچه بعد از آغاز انسولین درمانی بیمار پیروز به کم کردن وزن خود شود، می تواند به تدریج اندازه انسولین تزریقی خود را تقلیل داده و قندخون اش را با رژیم غذایی تنها یا با استفاده از قرص های ضددیابت کنترل نماید.می گویند احتیاج به مقادیر بالای انسولین برای کنترل قندخون، به معنی شدت وخامت دیابت است. آیا این طور است؟
برخلاف داروهای دیگر که با مقادیر استاندارد تجویز می شوند، اندازه استانداردی برای انسولین که در همه بیماران موثر باشد، وجود ندارد، بلکه اندازه انسولین مورد احتیاج هر بیماری براساس اندازه قندخون وی تعدیل و تنظیم می شود. اگر اندازه انسولینی که به بیمار تزریق می شود نتواند قندخون را به خوبی کاهش دهد، ممکن است بیمار چنین تصور کند که دیابت اش وخیم تر است. بیمار باید بداند که عوامل متعددی نظیر چاقی، بلوغ، بارداری، بیماری های فیزیکی و روانی و بعضی از داروها، قابلیت اثر انسولین را در پایین آوردن قندخون تحت تاثیر قرار می دهند. به علاوه برای اجتناب از کاهش شدید قندخون پزشکان درمان با انسولین را اغلب با مقادیر کمتر از آنچه که برای کنترل بهتر قندخون بیمار ضروری است آغاز نموده و به تدریج اندازه انسولین تزریقی را افزایش می دهند تا قندخون بیمار به مقادیر مطلوب تقلیل یابد.بیماران دیابتی درباره باقی ماندن حباب هوایی در داخل سرنگ به هنگام تزریق انسولین زیاد می پرسند. آیا واقعا خطرناک است؟
نه، چنین باور غلطی از آنجا ناشی می شود که بیماران تصور می کنند که انسولین را درون رگ خونی (سیاهرگ) تزریق می کنند. بیماران باید بدانند که وجود حباب هوایی در سرنگ به هنگام تزریق انسولین هیچ گونه خطری را متوجه سلامت آنان نمی نماید. البته باید توجه کرد که وجود حباب هوایی در سرنگ موجب می شود که انسولینی که تزریق می شود کمتر از اندازه حقیقی آن باشد.بعضی از بیماران دیابتی فکر می کنند قندخون در طول مدت شبانه روز باید ثابت باشد. به همین علت وقتی خودشان با گلوکومتر آزمایش قندخون انجام می دهند، نگران می شوند؟
قندخون به طور طبیعی در طول مدت شبانه روز متغیر است. اندازه آن قبل از صرف وعده های غذایی به کمترین حد و یک تا دو ساعت بعد از غذا خوردن به حداکثر می رسد. هدف از درمان دیابت کاهش اندازه نوسانات شدید در غلظت قندخون در طول شبانه روز است و نه از بین بردن نوسانات طبیعی.منبع:www.salamat.com
منبع: راسخون