زهره روزی اقیانوس داشته است؟ - همه ایده های جدید

به گزارش همه ایده های جدید ، دانشمندان حوزه فضا سعی دارند با اکتشاف در سیاره زهره، به آنالیز جو آن بپردازند و امکان سکونت را در آن ارزیابی نمایند.

به گزارش همه ایده های جدید و به نقل از نیچر، پس از سال ها انتظار، ناوگانی از سفینه های فضای به سوی سیاره زهره حرکت می نمایند. خبر ناسا در خصوص دو ماموریت نو به سوی نزدیک ترین همسایه سیاره ای ما یعنی زهره، دانشمندان را بسیار مسرور کرد. اکنون اروپا هم از این موضوع پیروی نموده و ماموریت خود را تصویب نموده است. اکتشافاتی از این دست، این احتمال را ایجاد می نماید که شاید انتها بتوان به سوالات اساسی در خصوص سیاره زهره پاسخ داد. سوالاتی از قبیل که آیا این سیاره زمانی اقیانوس داشته و قابل سکونت بوده است و یا این که هنوز هم آتش فشان فعال دارد یا خیر.

ناسا در دوم ژوئن اعلام نمود که میخواهد دو فضاپیما را در این دهه به زهره بفرستد؛ مدارگرد VERITAS که از سطح سیاره نقشه برداری می نماید و +DAVINCI که کاوشگری را برای نفوذ کردن به جو سیاره زهره در اختیار دارد. آژانس فضایی اروپا(ESA) هم در 10 ژوئن اعلام نمود که میخواهد مدارگرد خود موسوم به EnVision را در سال 2030 برای گرفتن تصاویر واضح از سطح زهره، به فضا پرتاب کند.

کالین ویلسون(Colin Wilson)، دانشمند سیاره ای دانشگاه آکسفورد(University of Oxford) و از سرپرستان گروه EnVision گفت: ما مسروریم که کوشش های ما به ثمر رسیده اند.

دو فضاپیمای ناسا، نخستین ماموریت به سیاره زهره از زمان پرتاب مدارگرد ماژلان(Magellan) در سال 1989 خواهند بود. EnVision، نخستین ماموریت آژانس فضایی اروپا به سیاره زهره پس از ماموریت ونوس اکسپرس(Venus Express) در سال 2005 است. در حال حاضر، تنها کاوشگری که به دور زهره می گردد، کاوشگر آکاتسوکی(Akatsuki) است که در سال 2015 به این سیاره رسید و در حال آنالیز جو این سیاره است. هاکان اسودهم(Håkan Svedhem)، دانشمند سابق پروژه ونوس اکسپرس گفت: زهره برای مدتی طولانی، یک سیاره فراموش شده بوده است.

در حالی که جامعه دانشمندان علوم سیاره ای، تایید پرتاب این ماموریت ها را جشن می گیرند، نیچر به آنالیز سوالاتی پرداخته است که دانشمندان امیدوارند این ماموریت ها بتوانند به آنها پاسخ دهند.

چرا زهره و زمین با یکدیگر متفاوت هستند؟

یکی از سوالات مهم در خصوص سیاره زهره این است که چرا این سیاره به رغم داشتن مقدار مشابه زمین و فاصله مشابه با خورشید، به جای این که جای مناسبی برای زندگی باشد، محلی جهنمی با جو مسموم به تعداد می رود که بیشتر از دی اکسید کربن تشکیل شده و دمای سطح آن به قدری گرم است که سرب را ذوب می نماید.

پل بیرن(Paul Byrne)، دانشمند سیاره ای دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی (NC State) گفت: چرا زهره که سیاره خواهر ما به تعداد می رود، سیاره دوقلوی ما نیست؟ چگونه سیاره ای وجود دارد که از نظر عملکرد مشابه زمین است اما تاریخچه کاملا متفاوتی دارد؟

دانشمندان برای پاسخ دادن به این سوال، از ماموریت هایی استفاده خواهند کرد تا به آنالیز نحوه تکامل آن بپردازند. VERITAS و EnVision هر دو برای این هدف، بسیار مهم خواهند بود و هر کدام از آنها با تصویربرداری از سطح سیاره زهره به واسطه ابزارهای خود، این سیاره را آنالیز خواهند کرد

ماموریت +DAVINCI، یک مدارگرد را در بر دارد که با استفاده از پرتو ماوراءبنفش و مادون قرمز، از سیاره زهره تصویربرداری می نماید. بعلاوه یک کاوشگر کروی کوچک را شامل می گردد که به آنالیز جو زهره می پردازد. ویلسون گفت: این اطلاعات، سرنخ هایی برای آنالیز شکل گیری ابتدایی و تکامل سیاره زهره هستند.

آیا سیاره زهره روزی اقیانس داشته است؟

آنالیز این موضوع که آیا سیاره زهره تا به امروز آب مایع در سطح خود داشته یا خیر، برای درک تفاوت این سیاره با زمین بسیار مهم است. ستاره شناسان می توانند نشانه هایی از وجود آب در گذشته را در جو این سیاره مشاهده نمایند اما معین نیست که آیا این آب، از اقیانوس ای باستانی روی سطح سیاره نشات می گیرد که با گرم شدن زهره از بین رفته اند یا این که آب تنها به اسم بخار اولیه در تاریخچه این سیاره وجود داشته است. مورد نخست نشان می دهد که این سیاره هم روزی مانند زمین قابل سکونت بوده است.

ماموریت + DAVINCI هنگام آنالیز جو سیاره زهره، برای پاسخ دادن به این سوال مفید خواهد بود. جیمز گاروین(James Garvin)، دانشمند ناسا و از سرپرستان ماموریت + DAVINCI گفت: کاوشگر + DAVINCI به نمونه برداری از جو در ارتفاعات پایین می پردازد و آنالیز های دقیقی را انجام می دهد تا گازهای موجود در جو را معین کند. این اطلاعات از داده هایی که کاوشگرهای ونرا(Venera) در 1960، 1970 و 1980 ارائه داده اند، پیشی خواهد گرفت.

وی اضافه نمود: این نشانه های شیمیایی، به ما در خصوص تاریخچه، ماندگاری و ماهیت اقیانوس های گذشته خواهند گفت. این اطلاعات، شرایطی را فراهم می نمایند تا بتوانیم یک مدل عظیم اقلیمی را طراحی کنیم و سوالاتی را در خصوص ماموریت هایی مانند VERITAS و EnVision بپرسیم.

آیا سیاره زهره، قاره هایی داشته است؟

حدود هفت درصد از سیاره زهره در نواحی مرتفعی موسوم به Tesserae پوشیده شده است که سطح آن را احاطه نموده اند. بیرن گفت: همین نواحی مرتفع ممکن است که معادل قاره های روی زمین باشند.

ماموریت VERITAS برای فهمیدن این موضوع، ترکیب این نواحی مرتفع را آنالیز خواهد نمود؛ از جمله مقایسه محتوای سنگ های آتشفشانی بازالت در آنها با محتوای سنگ های نواحی ارتفاعات پایین تر.

کاوشگر + DAVINCI، روی یکی از این نواحی مرتفع موسوم به Alpha Regio فرود خواهد آمد و هنگام فرود آمدن، حدود 500 عکس خواهد گرفت. اگرچه این فضاپیما نهایتا از بین خواهد رفت اما شانس کمی هم وجود دارد که پیش از نابود شدن با دما و فشار شدید، بتواند برای چند دقیقه روی سطح سیاره زهره بماند. تصاویر گرفته شده از Tesserae می توانند روشنگر باشند.

آیا آتش فشان های زهره فعال هستند؟

کاوشگرهای پیشین نشان داده اند که آتش فشان هایی در سیاره زهره وجود دارند اما معین نیست که این آتش فشان ها در چند هزار سال گذشته فعال بوده اند یا در حال حاضر هم فعال هستند. هم VERITAS و هم EnVision با نقشه برداری از سطح زهره، به این سوال پاسخ خواهند داد. انتظار می رود که تصاویر بسیار واضح EnVision از این سیاره، ویژگی هایی را آشکار نمایند که پیشتر دیده نشده اند.

کاوشگر آکاتسوکی، تغییرات اخیر در مقدار پرتو ماوراءبنفش جذب شده به وسیله جو سیاره زهره را مشاهده نموده است که شاید نشان دهنده فعالیت آتش فشانی باشند. ماساتو ناکامورا(Masato Nakamura)، مدیر پروژه آکاتسوکی گفت: تغییرات اقلیمی سیاره زهره ممکن است به فعالیت آتش فشانی مرتبط باشند.

آیا در سیاره زهره، فسفین جود دارد؟

دانشمندان در سال گذشته اعلام نمودند که در سیاره زهره، فسفین(phosphine) کشف نموده اند. نحوه فراوری این ماده معین نبود اما این احتمال وجود داشت که به واسطه زندگی میکروبی در جو ایجاد شده باشد.

نتایج پژوهش از آن موقع زیر سوال رفته و وجود فسفین در سیاره زهره به شدت مورد بحث قرار گرفته است. این بحث ممکن است که نهایتا با یاری + DAVINCI حل گردد و این فضاپیما بتواند فسفین را هنگام نمونه برداری از جو تشخیص دهد.

آیا روی سیاره زهره برف وجود داد؟

قله های سیاره زهره به صورت عجیبی بازتابنده هستند؛ مانند قله های زمین هنگامی که روی آنها در ارتفاعات خاصی، برف و یخ می نشیند. با وجود این سیاره زهره برای وجود آب، بسیار گرم است و دانشمندان را به فکر می اندازد که آیا نواحی انعکاسی ممکن است چیز دیگری باشند.

یکی از احتمالات، وجود ماده ای موسوم به برف نیمه رسانا (semiconductor snow) است. این ماده، فلزاتی را شامل می گردد که می توانند در این ارتفاعات متراکم شوند و به واسطه فعالیت آتش فشانی فراوری می شوند. ممکن است که + DAVINCI بتواند این مواد را در جو تشخیص دهد. VERITAS و EnVision هم وجود رسوبات را در مجاورت منافذ آتش فشانی جستجو خواهد نمود.

ویلسون گفت: شاید روزی پژوهشگران بتوانند از کوه ها به طور مستقیم با یاری یک فرودگر نمونه برداری نمایند. این کار از نظر فنی ممکن خواهد بود.